Czym jest mgławica?
Obiekty naszego Układu Słonecznego to nie jedyne ciała niebieskie, które warto obserwować. Droga Mleczna, a także pozostałe galaktyki, są bogate również w inne ciekawe obiekty jak gwiazdy, Brązowe Karły, czy też właśnie mgławice. Są od nas oddalone o tysiące lat świetlnych, ale na całe szczęście posiadamy obecnie narzędzia, dzięki którym możemy je oglądać. Jest to ciekawe nie tylko od strony wizualnej, ale poznajemy też w ten sposób historię i zasady panujące w naszym Wszechświecie.
Definicja mgławic
Mgławice to obłoki gazu i pyłu międzygwiazdowego, które mogą być zarówno miejscem narodzin młodych gwiazd, jak i pozostałościami po tych gwiazdach, które eksplodowały jako supernowe. Klasyfikacją mgławic zajmuje się cały dział astronomii - tak rozległy jest to temat. Kiedyś za mgławice brano również galaktyki, ponieważ nie mieliśmy świadomości o występowaniu innych galaktyk, niż Droga Mleczna. Dzisiaj wiemy już, że istnieją różne typy mgławic, a galaktyki wchodzą w skład o wiele szerszego pojęcia - obiektów mgławicowych.
Typy mgławic
Mgławice to bardzo różnorodne obiekty, które klasyfikuje się według tego, jak oddziałują z promieniowaniem znajdujących się w ich pobliżu gwiazd. Jedne są bardziej widoczne, ponieważ w ich okolicy znajdują się bardzo gorące gwiazdy i świecą od odbitego od nich światła. Inne mgławice są ciemne i wiemy o nich tylko dlatego, że pochłaniają światło pobliskich gwiazd. Miejsce na niebie, na którym się znajdują, jest całkowicie ciemne. Jedną z lepiej widocznych mgławic posiada Pas Oriona i jest to Wielka Mgławica.
Mgławice refleksyjne
Przykład mgławicy o słabym blasku pochodzącym z rozproszonego światła gwiazd lub gwiazdy, znajdujących się w pobliżu.
Mgławice emisyjne
Mgławica emisyjna jest jasnym obiektem, w którym gaz ogrzewany jest przez promieniowanie pochodzące od znajdujących się w pobliżu bardzo gorących gwiazd. To ogromna chmura składająca się z gazu i plazmy, która bardzo często występuje poza Drogą Mleczną. Pozwala określić odległość do znajdujących się w pobliżu galaktyk, a także poznać ich skład chemiczny.
Ciemna mgławica
Miejsce powstawania gwiazd, na ich początkowych etapie formowania się. Jest to ciemny obłok gazu, o którego obecności wiemy tylko dlatego, że pochłania znaczą część promieniowania znajdujących się za nim gwiazd. Na niebie, wygląda jak obszar pozbawiony gwiazd. Mgławice ciemne mają bardzo duże rozmiary, a w ich przestrzeni znajduje się większość pyłów międzygwiezdnych.
Mgławica planetarna
Mgławica, w której środku znajduje się zazwyczaj Biały Karzeł. Zewnętrze warstwy kończącej etap syntezy jądrowej gwiazdy, zawierają obłok z pyłu i gazu, czyli właśnie mgławicę. Nie świeci ona tak jak gwiazdy białym światłem, ale w jej widmie widać okrągłe linie. Stąd też wzięła się mylna nazwa mgławicy planetarnej, która z planetami nie ma nic wspólnego, ale dawnym badaczom obiekt ten przypominał tarcze Saturna lub Urana.
Czym obserwować mgławice planetarne i inne typy mgławic?
Jeśli chcecie samodzielnie obserwować mgławice, to konieczne będzie wyposażenie się w odpowiedni sprzęt. Czasami, w bardzo korzystnych warunkach obserwacyjnych, są one widoczne gołym okiem, ale zaledwie pod postacią jasnej plamki. A przecież są to często bardzo rozbudowane obiekty, które tworzą ciekawe wizualnie konstrukcje.
Jak już doskonale wiecie, jasność poszczególnych mgławic może być bardzo różna i na pewno łatwiej jest prowadzić obserwacje jaśniejszych obiektów. Niektóre z nich możecie obserwować nawet za pomocą lornetki, ale jeśli interesują Was szczegóły danego obiektu, to polecamy wybrać teleskop. Nie tylko sam sprzęt ma znaczenie, ale przede wszystkim warunki pogodowe, przejrzystość powietrza, stopień zanieczyszczenia nieba sztucznym światłem, a także to, jaka część nieba znajduje się w danym momencie nad naszymi głowami.
Kiedy i jak obserwować mgławice?
Najlepszym czasem do obserwacji jest wiosna/lato, bo wtedy nisko nad horyzontem znajduje się gwiazdozbiór Strzelca, w którym znajdziecie wiele ciekawych mgławic. Z kolei wspomniana już Wielka Mgławica w Pasie Oriona jest najlepiej widoczna zimą. Do obserwacji tego typu obiektów będziecie potrzebowali ciemnego nieba. W warunkach miejskich możecie spróbować skorzystać ze specjalnych filtrów mgławicowych.
Mgławice są na pewno trudniejszymi obiektami do obserwacji, niż np. planety. Potrzeba czasu i wiedzy, by móc odpowiednio skonfigurować swój teleskop, czy choćby odnaleźć daną mgławicę na niebie. Wymaga to często metody prób i błędów, ale na pewno warto się tego podjąć, bo efekty wizualne wszystko Wam zrekompensują.
Zobacz podobne wpisy:
