Co to jest jednostka astronomiczna?
Jednostki stosowane w astronomii różnią się od tych, którymi posługujemy się w odniesieniu do ziemskich wartości. Warto je poznać, gdy astronomia to nasza pasja, bo łatwiej możemy wtedy zrozumieć branżowe artykuły i książki, a także zobrazować sobie odległości w Układzie Słonecznym. Astronomiczna jednostka odległości to podstawowa wartość, z którą z pewnością spotkamy się podczas nauki o kosmosie, dlatego bliżej się jej dzisiaj przyjrzymy. Sprawdzimy też, jaka inna jednostka astronomiczna bywa w astronomii wykorzystywana, a także dlaczego w ogóle pojawiła się nowa jednostka w astronomii.
Jednostka astronomiczna - definicja, skróty
Jednostka astronomiczna (AU - skrót od angielskiego astronomical unit, w języku polskim czasami stosowany jest skrót j.a.) - jednostka astronomiczna równa 149 597 870 700 m, która określa, jaka jest średnia odległość Ziemi od Słońca. Jest to jednostka pozaukładowa, a jej definicję przyjęto w 2012 roku w Pekinie - na posiedzeniu Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Aby przeliczanie jednostek astronomicznych było łatwiejsze, przyjmuje się przybliżoną wartość 150 mln km. Jednostka astronomiczna jest stosowana nie tylko do określania odległości w Układzie Słonecznym, ale też poza nim - w innych układach planetarnych i w układach podwójnych, a więc tam, gdzie występują porównywalne odległości między obiektami.
Dlaczego stosowana jest astronomiczna jednostka odległości?
Odległości w Układzie Słonecznym i ogólnie w kosmosie są tak wielkie, że naukowcy uznali za konieczne wprowadzenie osobnych jednostek astronomicznych. Dzięki temu łatwiejsze są obliczenia - 1 astronomiczna jednostka odległości w Układzie Słonecznym wynosi po prostu 1 au, a nie miliony kilometrów, więc od razu widać, że o wiele łatwiej np. podstawiać ją do wzorów. Jako, że jednostka astronomiczna określa, jaka jest średnia odległość Ziemi od Słońca, możemy też łatwiej wyobrazić sobie oraz przedstawić odległości występujące pomiędzy innymi obiektami w Układzie Słonecznym. Odległość Ziemi od Księżyca to już tylko 0,0023 au, odległość Ziemi od Marsa równa jest 1,52 au, a odległość Ziemi od Plutona wynosi aż 39,5 au. Znacznie ułatwia to naukę, prowadzenie obserwacji przez teleskop i umożliwia zrozumienie kosmosu.
Inne jednostki astronomiczne
Jednostka astronomiczna określająca odległości w Układzie Słonecznym nie jest jedyną stosowaną przez naukowców. Na pewno każdy z nas słyszał kiedyś o roku świetlnym, który określa szybkość, z jaką rozchodzi się światło w kosmosie. Wynosi ona dokładnie 299 792 458 m/s, a więc w ciągu sekundy światło pokonuje odległość około 300 000 km. Jeśli przeliczymy, ile wyniesie ona w przeciągu całego roku, to uzyskamy wynik aż 946 800 000 000 km – tyle właśnie wynosi jednostka astronomiczna, jaką jest jeden rok świetlny (1 ly). Zgodnie z tą wartością, odległość Ziemi od Słońca wynosi 8 minut świetlnych, a odległość do kolejnej gwiazdy jest równa 4,22 latom świetlnym.
Profesjonalni badacze kosmosu korzystają też z jednostek astronomicznych, takich jak parsek i redshift. Te pojęcia mogą już nie być znane astronomom-amatorom, ale warto mieć na uwadze, że i takie wartości są w nauce o kosmosie stosowane. Parsek (pc) to również jednostka odległości w Układzie Słonecznym, określająca odległość, z której widoczny jest promień orbity ziemskiej pod kątem jednej sekundy łuku. Natomiast redshift, czyli inaczej przesunięcie ku czerwieni, określa odległość obiektów za pomocą ich widma. Widmo oddalających się od nas ciał niebieskich jest czerwone, a zbliżających się jest niebieskie. Im większy więc redshift, tym dalej znajduje się od nas dany obiekt – dla najbardziej oddalonych ciał redshift = 10.
Jak przeliczana jest astronomiczna jednostka odległości na inne jednostki?
Wyrażane za pomocą jednostek astronomicznych odległości w Układzie Słonecznym możemy również przeliczać. Jeden rok świetlny jest więc równy około 63 241 jednostkom astronomicznym. Natomiast jeden parsek to 3,2616 lata świetlne i 206265 astronomiczne jednostki (1 pc = 3,2616 ly = 206265 AU). Znajomość tych wartości pozwala przeliczać dowolne odległości w Układzie Słonecznym, co bywa bardzo przydatne, gdy chcemy dowiedzieć się, jak bardzo są od nas oddalone poszczególne ciała niebieskie.
Zobacz podobne wpisy:
