Pierwszy teleskop - jak go wybrać, aby tego nie żałować? Poradnik
Zakup pierwszego teleskopu jest zawsze najtrudniejszy. Jeśli interesujecie się astronomią, ale nie macie jeszcze odpowiedniej wiedzy ani doświadczenia, to wybór sprzętu, który rzeczywiście się sprawdzi, nie jest łatwym zadaniem. Musicie przeanalizować wiele kwestii dotyczących parametrów, a także jakości poszczególnych elementów i chcemy my Wam dziś w tym pomóc. W poniższym wpisie wyjaśniamy wszystkie najważniejsze tajniki związane z zakupem teleskopów.
Jak wybrać pierwszy teleskop?
Na co zwrócić uwagę? Refraktor czy reflektor? Gdzie najlepiej go kupić i jakie powinien mieć parametry? Takie pytania zadaje sobie każdy początkujący miłośnik astronomii, który planuje kupić teleskop. Z pewnością nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi, a kupowanie teleskopu nie jest prostą sprawą. Zwłaszcza wtedy, gdy jest to nasz pierwszy teleskop. Jednak możemy pomóc Wam w dokonaniu właściwego wyboru, wskazując najistotniejsze elementy w każdym teleskopie, a także doradzając wybór odpowiedniego sprzętu do konkretnych zastosowań. Jeśli cały czas zastanawiacie się jaki teleskop wybrać, to koniecznie kontynuujcie czytanie naszego przewodnika.
Teleskop to doskonały pomysł na rozbudzenie w dziecku naukowej pasji
Idealny pierwszy teleskop
Jeśli początkujący z Was miłośnicy astronomii, to najlepiej jeśli zaczniecie od prostych obserwacji i prostego w użyciu sprzętu. Pierwszy teleskop nie może być zbyt trudny w obsłudze, a bardziej profesjonalny sprzęt wymaga wiedzy i doświadczenia. Wymagają tego również ciemne i odległe obiekty kosmiczne, ale nie martwcie się. Nie oznacza to wcale, że Wasze obserwacje nie mogą być fascynujące. Wszystkie najciekawsze obiekty znajdujące się w naszym Układzie Słonecznym, nie wymagają ani drogiego sprzętu dla profesjonalistów, ani wielkiego doświadczenia.
Teleskop soczewkowy czy teleskop Newtona? Który najlepiej sprawdzi się w obserwacjach wizualnych?
Jako pierwszy teleskop bardzo dobrze sprawdza się refraktor, który jest przede wszystkim prosty w obsłudze. Nie trzeba go w żaden skomplikowany sposób ustawiać, by możliwa była obserwacja ciał niebieskich. Teleskopy soczewkowe nadają się też do obserwacji Księżyca oraz planet, czyli największych i najjaśniejszych obiektów. Za pomocą lunety przyjrzycie się powierzchni Księżyca, a także pierścieniom Saturna. Z nią możliwe jest też prowadzenie obserwacji krajobrazu ziemskiego, ponieważ luneta pokazuje prosty obraz.
Teleskop OPTICON ProWatcher to przykład ciekawego teleskopu soczewkowego
Poza lunetą, do wyboru macie też teleskopy zwierciadlane, czyli reflektory. W przeciwieństwie do teleskopów soczewkowych, które zbudowane są z soczewek, teleskop Newtona posiada lustra. Jego obsługa jest bardziej wymagająca, dlatego nie poleca się reflektora dla początkujących miłośników astronomii. Na pewno sprawdza się on lepiej, gdy chcemy oglądać obiekty mgławicowe, komety lub słabe planetoidy, ale trzeba umieć je znaleźć, a dodatkowo muszą być też spełnione odpowiednie warunki obserwacyjne.
Zastanówcie się, skąd będziecie prowadzić swoje obserwacje
Skoro już mówimy o odpowiednich warunkach obserwacyjnych, to musimy wspomnieć też o tym, że od nich również zależy wybór teleskopu. Inny sprzęt sprawdzi się pod miejskim niebem, które jest zanieczyszczone sztucznym światłem, a jeszcze inny pozwoli Wam obserwować ciała niebieskie tam, gdzie nocne niebo jest bardzo ciemne.
Z miejscem prowadzenia obserwacji jest też związana kwestia gabarytów teleskopów. Jeśli planujecie się często przemieszczać, a co za tym idzie przewozić sprzęt w różne miejsca do obserwacji, to z pewnością będzie to łatwiejsze z mniejszym teleskopem. Warto też pomyśleć o zakupie pokrowca transportowego, dzięki któremu będzie on odpowiednio zabezpieczony w transporcie.
Miejski teleskop soczewkowy
Prowadzenie obserwacji astronomicznych nie jest obecnie łatwym zadaniem, ze względu na bardzo mocne oświetlenie miast, terenów podmiejskich, czy nawet terenów wiejskich. W takich warunkach lepiej sprawdza się luneta. Jeśli nie zamierzacie poszukiwać do obserwacji odludnych i ciemnych terenów, to właśnie wybór lunety będzie lepszą opcją. Uzyskacie za jej pomocą bardziej kontrastowe obrazy i nie potrzebujecie nawet dużego teleskopu, by móc obserwować planety i Księżyc. W obserwacji Księżyca możecie nawet wykorzystać nawet większą lornetkę. Mniejsze teleskopy soczewkowe są też stosunkowo tanie, więc zakup sprawdzonego i dobrej jakości sprzętu, nie musi wcale nadszarpnąć Waszego budżetu.
Teleskop zwierciadlany do podmiejskich obserwacji
Do obserwacji ciemnych obiektów np. galaktyk i mgławic, potrzebny jest reflektor. Pamiętajcie jednak, że tych ciał niebieskich nie jesteście w stanie obejrzeć w warunkach miejskich, ponieważ wymagają bardzo ciemnego nieba. Zakup reflektora nie ma więc za bardzo sensu, jeśli ma on Wam służyć głównie w mieście.
Teleskop zwierciadlany OPTICON Zodiac
Teleskopy zwierciadlane gorzej sobie radzą przy sztucznym oświetleniu, niż teleskopy soczewkowe. Oglądanie za ich pomocą planet pod miejskich niebem, nie będzie przez to równie dobrej jakości, jak obserwowanie ich za pomocą refraktora. Teleskop Newtona jest też trudniejszy w obsłudze i choćby dlatego nie poleca się go na pierwszy teleskop. Jeśli jednak chcielibyście właśnie taki sprzęt wybrać, to łatwiej będzie Wam obsłużyć model teleskopu na montażu Dobsona.
Na jakie parametry zwrócić uwagę?
Nawet, jeśli należycie do początkujących pasjonatów astronomii, to i tak ważne jest to, byście wybierali teleskopy dobrej jakości. Można ją określić patrząc na parametry danego modelu, a także na jakość jego poszczególnych części. Dla celów amatorskich nie będą Wam potrzebne najlepsze na rynku teleskopy, ale takie o optymalnych dla początkujących osób parametrach.
Maksymalne powiększenie
Odpowiedni dobór powiększenia jest kluczowy w obserwacjach astronomicznych. Zbyt duże powiększenie, używane do oglądania bliskich nam obiektów jak np. Księżyc, będzie znacznie utrudniało komfortowe obserwacje. Będziecie wtedy widzieć jedynie skrawek obserwowanego obiektu. Większe powiększenie nie jest więc wcale najważniejszym parametrem, a może nawet wpłynąć negatywnie na prowadzone obserwacje.
Średnica obiektywu lub lustra
To jeden z najważniejszych parametrów w każdym teleskopie, ponieważ od średnicy soczewek lub lustra, zależy ilość światła, którą wychwyci dane urządzenie. Więcej światła to z kolei jaśniejszy i bardziej kontrastowy obraz. Jeśli chcecie oglądać obiekty naziemne, Księżyc lub inne, równie bliskie Ziemi ciała niebieskie, to w zupełności wystarczy Wam niewielki refraktor - o średnicy obiektywu już od 50-80 mm.
Bardziej oddalone od Ziemi obiekty, czyli planety takie jak Mars, Jowisz czy Saturn, wymagają większego teleskopu - o średnicy obiektywu wynoszącej od 80-110 mm. Największy kontrast uzyskacie w teleskopie o średnicy obiektywu wynoszącej od 150 mm, ale takie urządzenie jest już dość duże i niekonieczne potrzebne do amatorskich zastosowań.
Obiekty oddalone dużo dalej od Ziemi takie jak dalsze planety, mgławice, galaktyki czy gromady gwiazd, wymagają mocniejszych teleskopów zwierciadlanych - o średnicy zwierciadła wynoszącej od 110 mm wzwyż.
Światłosiła (jasność)
Kolejny ważny parametr. To, co widzimy, jest tak naprawdę promieniowaniem świetlnym i im więcej chcemy zobaczyć tym więcej światła musimy "złapać". Zatem im jaśniejszy teleskop (im MNIEJSZY parametr "f") tym, w teorii, lepiej. Oczywiście pewne obiekty, jak na przykład skupiska małych gwiazd, lepiej jest oglądać przez teleskop z wyższym parametrem światłosiły, by "pozbyć się" nadmiaru światła wpadającego do układu optycznego - ale to już bardziej skomplikowany temat, nie na ten artykuł.
Generalnie pamiętajcie, że za najbardziej uniwersalną wartość parametru "f" (nadającą się do większości zastosowań) przyjmuje się f=10. Do obserwacji bliższych obiektów (Księżyc, Mars, Jowisz...) wystarczy teleskop o f>10. Im dalsze obiekty chcemy obserwować, tym mniejszy powinien być parametr f<10.
Do obserwacji Słońca będzie nam potrzebny jak "najciemniejszy" teleskop, czyli f>10 lub teleskop z dowolnym f, ale wtedy konieczne jest stosowanie specjalnego filtra do obserwacji Słońca. Pamiętajcie, że obserwowanie Słońca może być niebezpieczne i wymaga szczególnych środków bezpieczeństwa. Jeśli jeszcze nigdy tego nie robiliście, to najlepiej zacznijcie pod okiem kogoś bardziej doświadczonego.
Wybierając teleskop miej na uwadze miejsce prowadzenia obserwacji
Wyciąg okularowy i okular
Pod tą tajemniczą nazwą kryje się kolejny istotny parametr. Jest to średnica tuby, do której montuje się okular. Teleskop może być wyposażony w jeden z trzech następujących wyciągów okularowych: 0,98", 1,25" oraz 2". Obecnie, najpopularniejszym wyciągiem okularowym jest 1,25", więc wybór teleskopu z właśnie taką średnicą, pozwoli Wam na bezproblemową wymianę okularów, filtrów planetarnych czy też innych akcesoriów wysokiej jakości. Złączki do nich są produkowane w głównie w dwóch standardach: 2" oraz właśnie 1,25".
Wybór dobrej jakości okularu również ma ogromne znaczenie, ponieważ zależy od niego pole widzenia, a także możliwość uzyskania większego powiększenia. Do obliczenia tego ostatniego parametru potrzebujecie ogniskowej teleskopu oraz ogniskowej okularów.
Stabilny montaż
Jest to, wbrew pozorom, bardzo ważny szczegół. Pamiętajcie, że obserwowane przez Was obiekty, znajdują się bardzo daleko. Poruszenie teleskopem tylko o ułamek milimetra potrafi doprowadzić do tego, iż na tym "bardzo dalekim" dystansie przesunięcie będzie na tyle duże, że w efekcie zniknie nam z pola widzenia oglądany obiekt.
Jeśli chcemy obserwować obiekty naziemne, Księżyc, a także znajdujące się "w okolicy Ziemi" planety, to w zupełności wystarczy nam montaż azymutalny. W porównaniu z innymi ciałami niebieskimi, znajdują się one dość blisko nas, więc nie znikną tak szybko z pola widzenia, a także nie jest konieczna tak precyzyjna regulacja teleskopu.
Do oglądania dalszych obiektów może okazać się konieczny montaż paralaktyczny, ze względu na precyzyjną regulację i możliwość użycia specjalnego silnika krokowego. Dzięki niemu możliwe jest automatyczne "podążanie" tubusu teleskopu za przemieszczającym się obiektem. Pamiętajcie, że im dalsze obiekty obserwujecie, tym ich obraz szybciej znika z pola widzenia.
Porównaj wymiary teleskopów
Co jeszcze może się Wam przydać?
Wiecie już, jaką konstrukcję wybrać na swój pierwszy teleskop i czym powinien się on charakteryzować, jeśli chcecie prowadzić obserwacje planet, Księżyca lub innych obiektów kosmicznych. Oczywiście nie są to wszystkie istotne zagadnienia, związane z wyborem teleskopu i musimy jeszcze zwrócić Waszą uwagę na kilka kolejnych kwestii.
Wybierając teleskop sprawdźmy elementy wchodzące w skład zestawu
Zawsze wybierajcie taki teleskop, w którym zastosowano szklaną optykę, a więc wykonane ze szkła soczewki. Warto też wyposażyć się w dodatkowe okulary, soczewkę Barlowa, a także szukacz i mapy nieba, dzięki którym łatwiej zlokalizujecie dany obiekt. Zdarza się, że producenci lub sprzedawcy, bardzo duże znaczenie przykładają do możliwości uzyskania ogromnego powiększenia w danym teleskopie, ale Wy już wiecie, że nie jest to wcale najważniejszy parametr. Dużo więcej zależy od średnicy teleskopu.
Nie kupujcie teleskopu w hipermarkecie czy sklepie fotograficznym
Przedmioty tam oferowane jedynie noszą nazwę teleskopu i niestety na tym kończy się ich podobieństwo. Niska jakość wykonania elementów optycznych, niestabilny montaż i brak gwarancji czy instrukcji, mogą skutecznie zniechęcić Was do tego pasjonującego hobby, jakim jest astronomia. Pierwszy teleskop, a następnie każdy kolejny, najlepiej kupować w specjalistycznym sklepie, gdzie znajdziecie wysokiej jakości towar, który posłuży Wam przez długie lata.
W takich miejscach możecie też liczyć na wykwalifikowaną obsługę, która odpowie na każde Wasze pytanie. Jest to bardzo ważne, ponieważ podane powyżej parametry są jedynie początkiem tego na co warto zwrócić uwagę, gdy kupuje się teleskop. Oprócz nich liczy się całe mnóstwo innych zależności (miejsca obserwacji, okulary, filtry, rodzaje konstrukcji teleskopu etc.) i warto zapytać o nie bardziej doświadczone osoby.
Jeśli zastosujecie się do powyższych wskazówek, to na pewno zwiększycie swoje szanse na to, że wybrany przez Was teleskop nie stanie się tylko kolejnym, niepraktycznym przedmiotem. Zamiast tego będzie rzeczywiście przydatnym narzędziem, pozwalającym Wam odkryć wspaniały świat, o istnieniu którego być może nie mieliście nawet pojęcia.
Zobacz naszą ofertę teleskopów astronomicznych i już teraz rozpocznij niezwykłą przygodę!
Spodobał Ci się nasz wpis? Szukasz dodatkowych informacji o teleskopach i mikroskopach?
Zobacz podobne wpisy:
