Kiedy będzie Zaćmienie Księżyca 2023?
Zaćmienie Księżyca to astronomiczne wydarzenie, które jest bardzo wyczekiwane przez obserwatorów nieba i miłośników astronomii na całym świecie. Jesteśmy wtedy świadkami niesamowitego zjawiska, podczas którego Ziemia rzuca swój cień na Księżyc. Zaćmienia Księżyca od zawsze miały ważne znaczenie kulturowe i historyczne – w bardzo różnych społeczeństwach na przestrzeni dziejów. Interpretowano je jako znaki i tworzono na ich temat mity. Nasze obecne rozumienie zaćmienia Księżyca jest już tylko i wyłącznie naukowe, dlatego zaraz sprawdzimy, jak takie zjawisko jest w ogóle możliwe? Kiedy będzie najbliższe zaćmienie Księżyca? A także podpowiemy, jak się do niego przygotować.
Wyjaśniamy, na czym polega zaćmienie Księżyca
Do zaćmienia Księżyca dochodzi wtedy, gdy Ziemia ustawi się na swej orbicie między Słońcem a naszym naturalnym satelitą. Księżyc musi znajdować się w pełni, by Ziemia mogła rzucać na niego swój cień, który przyjmuje postać stożka. To ustawienie tworzy niezwykły efekt wizualny, podczas którego nasz Srebrny Glob stopniowo ciemnieje, a czasami przybiera nawet czerwonawy lub miedziany odcień.
Stożek cienia Ziemi może być całkowity, albo przyjmować formę półcienia. Całkowity stożek cienia Ziemi znajduje się po przeciwnej stronie Ziemi, niż Słońce i z obiektu, który się w tym miejscu znajdzie – Słońca w ogóle nie widać. Stożek półcienia jest natomiast bardziej rozległy, a Ziemia jedynie częściowo przysłania w nim Słońce. To ważne pojęcia, jeśli chcemy zrozumieć, dlaczego występują różne stopnie zaćmienia Księżyca.
Umbra - cień całkowity; Prenumbra - półcień
Kiedy ma miejsce pełne zaćmienie Księżyca?
Najbardziej spektakularnym, a przez to też wyczekiwanym zjawiskiem, jest pełne zaćmienie Księżyca. Ma miejsce wtedy, gdy krążący wokół naszej planty Księżyc znajdzie się w całości w całkowitym stożku cienia Ziemi. Promienie Słońca nie docierają wtedy do powierzchni Srebrnego Globu i jej nie oświetlają, więc jest w pełni zaciemniona. Zjawisko to bywa czasami zintensyfikowane wizualnie przez superpełnię lub tzw. Krwawy Księżyc.
Superpełnia następuje, gdy Księżyc znajduje się blisko Ziemi. Wygląda wtedy na o wiele większy, a jego zaćmienie jest jeszcze bardziej fascynujące. Natomiast w przypadku Krwawego Księżyca przybiera on czerwone zabarwienie, a jest to związane z efektem rozpraszania fal elektromagnetycznych Rayleigha. Zielone i niebieskie fale, które są krótsze, szybciej rozpraszają się w ziemskiej atmosferze – w porównaniu z falami światła czerwonego. Tworzy to wrażenie Krwawego Księżyca.
Półcieniowe i częściowe zaćmienie Księżyca – jak wyglądają?
W przypadku częściowego zaćmienia Księżyca, jego fragment musi znaleźć się zarówno poza całkowitym stożkiem cienia Ziemi, jak i w obszarze stożka półcienia. Natomiast półcieniowe zaćmienie Księżyca następuje jedynie wtedy, gdy Księżyc znajduje się w całości poza całkowitym stożkiem i przesuwa przez stożek półcienia. Gdy minimum 70% powierzchni jego tarczy znajdzie się w strefie półcienia, to możemy obserwować to zjawisko gołym okiem. W innych przypadkach potrzebny jest nam do tego teleskop.
Warto tu też wspomnieć o niezwykle rzadkim rodzaju zaćmienia horyzontalnego. Jest ono widoczne wyłącznie podczas wschodu i zachodu Słońca, kiedy to czasami możemy zaobserwować na niebie jednocześnie przyciemniony Księżyc i Słońce.
Co ile lat jest zaćmienie? Czy to częste zjawisko?
Zaćmienie Księżyca to astronomiczne wydarzenie, które może w danym roku wystąpić kilka razy lub w ogóle. Występuje ono rzadziej, niż zaćmienie Słońca, ale może być przez ludzi na Ziemi częściej oglądane. Dużo zależy oczywiście od położenia punktu obserwacyjnego i samego Księżyca – w różnych częściach świata dane zaćmienie może być lub nie być widoczne. Jeśli Księżyc znajduje się się nad horyzontem, to wtedy możemy obserwować jego zaćmienie. Na całe szczęście możemy bardzo dokładnie przewidzieć, kiedy będzie zaćmienie Księżyca i odpowiednio się na nie przygotować.
Zaćmienie Księżyca 2023 – tegoroczne wydarzenia
Widoczność zaćmienia Księżyca zależy od położenia geograficznego i w niektórych regionach świata może ono lepiej widoczne lub niewidoczne wcale. W roku 2023, zaćmienie Księżyca w Polsce będziemy mogli obserwować tylko jeden raz. Całe widowisko zacznie się 28 października o godzinie 21.35. Będzie to częściowe zaćmienie, podczas którego – w maksymalnej fazie - cień obejmie około 1/8 tarczy Księżyca – nastąpi to o godzinie 22.15. Do obserwacji tego zjawiska wystarczy nam nieuzbrojone oko lub lornetka. Natomiast kluczową rolę odegra z pewnością pogoda. Czyste niebo jest niezbędne do obserwacji zaćmienia Księżyca, dlatego warto wcześniej sprawdzić, jakie są przewidywania pogodowe na dany dzień.
Jak obserwować zaćmienie Księżyca?
Obserwacja zaćmienia Księżyca to wspaniałe przeżycie, którym mogą cieszyć się ludzie w każdym wieku. Nie jest potrzebna do tego specjalistyczna wiedza, ale warto się na tę okazję dobrze przygotować. Jeśli nie chcemy przegapić żadnej fazy zaćmienia, to warto wcześniej wybrać się w miejsce obserwacji. Najlepiej, jeśli znajduje się ono w ciemnym otoczeniu – z dala od sztucznego oświetlenia. Zaćmienie ma charakter stopniowy, więc musimy uzbroić się w cierpliwość. Księżyc będzie powoli wchodził w cień Ziemi, ciemniał, a następnie powoli się z cienia wyłaniał. I chociaż nie jest to konieczne, lornetka lub mały teleskop może poprawić widok Księżyca podczas zaćmienia. Ujawnić drobne szczegóły jego powierzchni i subtelne cieniowanie. Podczas ostatnich październikowych nocy z pewnością będzie też już chłodno, więc niezbędne będą nam ciepłe ubrania i koce. Tak przygotowani, możemy w pełni cieszyć się z tego niesamowitego zjawiska!
Zobacz podobne wpisy:
