Lornetka czy luneta - co wybrać?
Prowadzenie obserwacji w terenie jest łatwiejsze i dużo bardziej efektywne, gdy jesteśmy zaopatrzeni w odpowiedni sprzęt. Wykorzystuje się do tego zazwyczaj lornetkę lub lunetę, czyli teleskop soczewkowy. Oba te narzędzia mają podobną konstrukcję układu optycznego, ale różnią się budową i te właśnie różnice sprawiają, że niekoniecznie sprawdzą się one w tych samych obserwacjach. Jeśli więc zastanawiacie się, który sprzęt będzie najlepszy w Waszym przypadku - lornetka czy luneta, to musicie przede wszystkich zastanowić się nad tym, jakie obserwacje zamierzacie za jego pomocą prowadzić.
Lornetka czy luneta? Czym się różnią?
Lornetka to tak naprawdę dwie połączone ze sobą lunety. Na układ optycznych obu tych narzędzi składają się okulary i soczewki, a jego zadaniem jest powiększenie obserwowanego obrazu. Obojętnie więc, czy wybieracie lornetkę czy lunetę, musicie wziąć pod uwagę jej parametry, takie jak pole widzenia, średnica soczewek, czy też właśnie powiększenie. Pomiędzy tymi dwoma urządzeniami występują jednak też podstawowe różnice, które wpływają na ich możliwości i zastosowanie.
Różnice w budowie i użytkowaniu
Zacznijmy od gabarytów lunety i lornetki. Tubus lunety jest o wiele dłuższy niż tubusy, z których zbudowana jest lornetka. Zazwyczaj większa jest również średnica soczewki w lunecie, a to sprawia, że rosną wymiary i waga całego urządzenia. Z tego względu luneta jest przeznaczona głównie do stacjonarnych obserwacji, które nie wymagają częstego przemieszczania się. Umieszcza się ją na statywie i dzięki temu można prowadzić nawet wielogodzinne badania danego obiektu. Mniejsza lornetka obserwacyjna pozwala na większą mobilność. Możecie być z nią nawet w ciągłym ruchu i wciąż wygodnie obserwować dany obiekt. Takie różnice w gabarytach to to, co zazwyczaj odróżnia lunetę od lornetki, ale dużo też zależy do konkretnego modelu. W sklepach znajdziecie również małe i poręczne lunety, jak i duże lornetki astronomiczne wymagające użycia statywu.
Lornetka jest wyposażona w dwa okulary, więc można za jej pomocą prowadzić obuoczne obserwacje - w przeciwieństwie do lunety. Jest to z jednej strony bardziej komfortowe, ale wymaga odpowiednich ustawień na każdym okularze, a dodatkowo te okulary muszą też być dobrze ustawione względem siebie. W przeciwnym razie będziemy widzieć obraz podwójnie, co może nawet skończyć się bólem głowy i jej zawrotami. Pod tym względem luneta obserwacyjna jest odrobinę prostsza w użyciu.
Od gabarytów i budowy danego urządzenia do obserwacji, zależą też jego możliwości i parametry. Nawet najlepsze lornetki cechuje zazwyczaj mniejsze powiększenie niż to dostępne w lunecie, dlatego do obserwacji bardzo oddalonych obiektów wybiera się zazwyczaj teleskop. Wraz z rosnącym powiększeniem zmniejsza się z kolei pole widzenia. Wprawdzie lornetki nie mają możliwości powiększyć obrazu tyle razy co luneta, ale mogą Wam zaoferować szersze pole widzenia.
W jakich obserwacjach sprawdzi się luneta?
Luneta to przyrząd, który jest wykorzystywany przeważnie w obserwacjach astronomicznych - do oglądania Księżyca, gwiazd i planet. Są to bardzo odległe obiekty, a więc wymagają dużego powiększenia oraz dużej ilości światła, które jest w stanie wychwycić właśnie luneta do obserwacji nieba. Jest to możliwe dzięki dużej soczewce - im więcej światła wpada do obiektywu, tym ostrzejszy i jaśniejszy obraz ciał niebieskich możemy zobaczyć. Im większa więc średnica, tym większe też są możliwości danego teleskopu - stąd właśnie biorą się duże gabaryty lunet. Pozwalają też uzyskać nawet kilkusetkrotne powiększenie obserwowanego obiektu. Jeśli jesteście miłośnikami astronomii i chcecie podziwiać planety i Księżyc, to sprzętem, którego potrzebujecie jest właśnie luneta.
Kiedy warto wybrać lornetkę?
Lornetka z kolei bardzo dobrze sprawdza się we wszelkich obserwacjach naziemnych. Na rynku dostępne są bardzo małe lornetki, których powiększenie jest kilkukrotne i możecie je wykorzystać np. podczas wydarzeń sportowych czy koncertów w plenerze. Z taką lornetką można też wygodnie podróżować, więc przydaje się również podczas zwiedzania. Lornetki są używane także do obserwacji natury. Jeśli chcecie oglądać zwierzęta w ich naturalnym środowisku, a więc obiekty, które zazwyczaj się cały czas przemieszczają, to z lornetką będziecie mogli za nimi nadążyć. Właśnie w takich obserwacjach lornetka ma przewagę na lunetą. Idealnie sprawdza się w obserwacji różnego rodzaju obiektów za dnia, ale ważne jest odpowiednie dopasowanie jej parametrów. W nocy również możecie z lornetki korzystać, ale wtedy konieczny jest wybór modelu z większymi soczewkami.
Lornetka a obserwacja nieba
Bywa, że lornetka również może posłużyć Wam do podstawowych obserwacji astronomicznych. Na przykład do oglądania Księżyca, który znajduje się najbliżej nas, więc już za pomocą lornetki można przyjrzeć się jego powierzchni. Czy też do obserwacji przelatującej komety albo deszczu meteorytów. Są to ruchome obiekty, więc podążanie za nimi lornetką wydaje się być bardziej komfortowe, a dzięki większemu polu widzenia można je łatwiej na niebie zlokalizować.
Również obiekty mgławicowe, których obserwacja wymaga jak najszerszego pola widzenia (powiększenie nie jest tu tak istotne), a także jasnego obrazu o dużej rozdzielczości, mogą być obserwowane za pomocą lornetki. Do takich celów bardzo często jest wykorzystywana lornetka 20x50, a więc z dwudziestokrotnym powiększeniem i średnicą obiektywów wynoszącą 50 mm. Wybór lornetki o większej średnicy będzie jeszcze lepszy, ale pamiętajcie by kupić wraz z nią również statyw. Tak samo jak do lornetki z powiększeniem większym niż 15x.
Lornetka jest często wykorzystywana jako pierwsze narzędzie do obserwacji nocnego nieba. Może Wam choćby posłużyć do zdobycia podstawowych umiejętności i wiedzy, które są niezbędne w astronomicznych obserwacjach. Z lornetką możecie np. nauczyć się lokalizowania obiektów na niebie. Z nią jest to łatwiejsze niż z teleskopem, ponieważ zapewnia szersze pole widzenia.
Jaką lornetkę lub lunetę wybrać?
Jako, że lornetka i luneta to bardzo podobne konstrukcje, proces wybierania konkretnego modelu jednego i drugiego urządzenia również jest podobny. Najważniejsza jest w nich jakość optyki, a więc wysokiej klasy okulary, które zapewniają szerokie pole widzenia, a także szklane soczewki, dzięki którym można uzyskać wyraźny obraz. Kolejną istotną kwestią są parametry obiektywu. Im większa średnica soczewki, tym więcej światła wyłapują obiektywy obu tych narzędzi do obserwacji, co przekłada się na jaśniejszy obraz i większe możliwości danej lornetki lub lunety. Musicie jednak wziąć pod uwagę fakt, że wraz ze średnicą rosną też gabaryty urządzenia, ale możemy polecić Wam pewne uniwersalne parametry lornetki i lunety.
Lornetka 10x50 to najpopularniejszy model, ponieważ pozwala prowadzić różne obserwacje, a przy tym pozostaje wciąż wygodna w użyciu. W przypadku lunety, jej średnica powinna wynosić minimum 70 mm, ponieważ pozwoli Wam zobaczyć wszystkie najciekawsze obiekty w naszym Układzie Słonecznym. Taki sprzęt bardzo dobrze sprawdza się w amatorskich zastosowaniach - uzyskacie nim dobrej jakości obraz i możecie znaleźć wiele dobrej klasy modeli w przystępnej cenie.
