Gwiazdozbiór Skorpiona - jak go znaleźć?
Konstelacja Skorpiona to jeden z najciekawszych gwiazdozbiorów, więc warto go obserwować - najlepiej przez teleskop - na nocnym niebie. Zobaczymy wtedy wiele ciekawych gwiazd, a także innych obiektów, należących do tzw. głębokiego nieba. Na pewno czeka na nas wiele fascynujących widoków, bo jest to jasna konstelacja gwiazd. Skorpion świeci wyraźnie na nieboskłonie, ale zaraz jeszcze sprawdzimy, jak go na nim odnaleźć. Omówimy najważniejsze gwiazdy i ciała niebieskie, przyjrzymy się starożytnym mitom, a także innym ciekawostkom na temat gwiazdozbioru Skorpiona.
Znak zodiaku Skorpion i jedna z głównych konstelacji - czym się charakteryzuje?
Gwiazdozbiór Skorpiona to 33. co do wielkości konstelacja i znak zodiaku. Skorpion zajmuje powierzchnię 496,783 stopni kwadratowych, co stanowi 1.2% całej powierzchni nieboskłonu. Na jego obszarze znajdziemy aż ok. 100 gwiazd, które można zobaczyć nieuzbrojonym wzrokiem, a Słońce przechodzi przez gwiazdozbiór Skorpiona między 23 a 30 listopada. Jego najjaśniejsze gwiazdy zostały uwiecznione na fladze Brazylii, która prezentuje nieboskłon nad Brazylią z dnia 15 listopada 1889, kiedy kraj ten ogłoszono republiką. Inna nazwa Skorpiona to u nas gwiazdozbiór Niedźwiadek. Jest to stare polskie określenie na te stawonogi, stąd też nazywano tak dawniej również konstelację Skorpiona.
Skorpion - gwiazdozbiór i mity o nim
Konstelacja Skorpiona to jeden z najstarszych gwiazdozbiorów, który był już znany starożytnym ludom. Skorpionem nazywali go nawet Sumerowie, żyjący około 5 tys. lat temu. Był dla nich symbolem o dużej mocy - symbolizował ciemność, która sprawia, że po równonocy jesiennej Słońce staje się słabsze. Dla Nowozelandczyków gwiazdozbiór Skorpiona wyglądał jak haczyk na ryby, na który ich przodek złowił całą wyspę - właśnie tak powstała Nowa Zelandia. Podczas jej wyciągania haczyk się zerwał i poleciał do nieba - tworząc na nim konstelację gwiazd.
Natomiast Grecy mocno powiązali historię Skorpiona z Orionem, który był bardzo pewnym siebie myśliwym. Uważał, że jest w stanie zabić każde zwierzę na Ziemi, dlatego jedna z legend mówi, że Matka Ziemia wysłała wielkiego Skorpiona, by to sprawdzić i upokorzyć Oriona. Walka między nimi była długa i męcząca, dlatego Orion w końcu zasnął. Skorpion wykorzystał okazję, by go użądlić i zabić. Jako, że Skorpion i Orion zapewnili bogom niezłe widowisko, Zeus umieścił obu na niebie - praktycznie naprzeciwko siebie. Jednak gwiazdozbiór Skorpiona wschodzi na niebie jedynie wtedy, gdy Orion zajdzie, a Orion znika za horyzontem w momencie pojawienia się Skorpiona. Inna wersja tej legendy głosi, że przyczyną walki było zgwałcenie Artemidy przez Oriona, a Skorpion został wysłany przez Gaję - w ramach kary i zemsty. Pozostała część historii jest już taka sama.
Gwiazdozbiór Skorpiona - jak znaleźć na nocnym niebie?
Konstelacja Skorpiona leży na południowej półkuli nieba i w całości można go zobaczyć dopiero od równoleżnika 45°N. W Polsce widoczna jest jedynie północna część gwiazdozbioru (mieszkańcy południa kraju widzą też wyłaniający się zza horyzontu "kolec") i możemy ją oglądać latem. Gwiazdozbiór Skorpiona ma charakterystyczny kształt i rzeczywiście przypomina wyglądem tego stawonoga, co na pewno jest widoczne, gdy prezentuje się na niebie w całości. Dla nas, odnalezienie go może być już trudniejszym zadaniem, dlatego najlepiej kierować się jego najjaśniejszymi gwiazdami lub leżącymi obok gwiazdozbiorami - konstelacją Wagi, Wężownika i Strzelca.
Gwiazdozbiór Skorpiona - gwiazdy, które warto znać
Najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona to Antares - gwiazda setki razy większa od Słońca. Jest czerwonym nadolbrzymem i świeci na czerwono - tak jak Mars. Ta 15. pod względem jasności gwiazda na nocnymi niebie, która jest oddalona od nas o 550 lat świetlnych, znajduje się u schyłku swojego życia - zakończy je prawdopodobnie jako supernowa.
Shaula to druga co do wielkości gwiazda, którą zawiera konstelacja Skorpiona. Jej arabska nazwa oznacza "podniesiony ogon/żądło", ponieważ tworzy ona właśnie jego ogon. Najbliższą nam gwiazdą jest natomiast Larawag - pomarańczowy olbrzym, który jest ostatnią gwiazdą Skorpiona widoczną z terenu Polski. Najbardziej wysunięta na północ gwiazda - tworząca Gwiazdozbiór Skorpiona - to z kolei Acrab. Tworzy ją para gwiazd, co pozwoli nam zobaczyć nawet niewielki teleskop.
Wszystkie wymienione wyżej gwiazdy są widoczne gołym okiem, ale na pewno warto zwiększyć swoje możliwości obserwacyjne. Już dobrej klasy lornetka pozwoli bliżej im się przyjrzeć.
Konstelacja Skorpiona - inne ciekawe obiekty
Gwiazdozbiór Skorpiona leży blisko Drogi Mlecznej, a to oznacza, że w jego obrębie znajdziemy też bardzo wiele obiektów - takich jak mgławice czy gromady. Mgławica Robak przypomina wyglądem mrówkę - najlepiej jest to widoczne w dużym teleskopie, ale i w mniejszym zobaczymy korpus i kilka jaśniejszych elementów, wyglądających jak odnóża. Na wyróżnienie na pewno zasługuje też wyglądająca jak płatek śniadaniowy Mgławica Cheerios - to cienki pierścień niezbyt jasnej mgły. W północnej części konstelacji znajduje się też mgławica refleksyjna IC 4592, przypominająca profil końskiego łba.
Gwiazdozbiór Skorpiona zawiera tyle ciekawych gromad, że nie sposób je wszystkie wymienić. Motyl to młoda gromada otwarta, zawierająca około 100 gwiazd znajdujących się na początku ewolucji. Gromada zajmuje obszar porównywalny do tarczy Księżyca i znajduje się 1600 lat świetlnych od nas. W pobliżu Antaresa leży gromada kulista M4 - należą do niej gwiazdy, które powstały w dwóch różnych momentach kształtowania się Wszechświata. Jej jądro przecina linia niemal tak samo jasnych gwiazd, dzięki czemu łatwo ją rozpoznać. Na koniec warto też wspomnieć o gromadzie kulistej M80 - to jedna z najbardziej bogatych w gwiazdy gromad Drogi Mlecznej, w której znajduje się dużo błękitnych maruderów. Są to gwiazdy wyglądające na młodsze, niż sama gromada, a ich ułożenie jest tak gęste, że M80 przypomina kometę - tylko, że bez ogona.
Zobacz podobne wpisy:
