Konstelacja Ryb - jak i kiedy jej szukać?
Pisces - po polsku Gwiazdozbiór Ryb, to jesienna, duża konstelacja. Jest czternasta co do wielkości - pośród wszystkich gwiazdozbiorów zodiakalnych, ale odnalezienie jej na nocnym niebie może sprawić nam trochę trudności. Gwiazdy Ryby nie tworzą charakterystycznego kształtu, który łatwo od razu rozpoznać, dlatego odnalezienie ich wymaga wiedzy i sprytu.
Ile jest gwiazdozbiorów i jak wyglądają Ryby - znak zodiaku i jedna z najważniejszych konstelacji
Gwiazdozbiór Ryb to jeden z dwunastu gwiazdozbiorów zodiakalnych, które zostały wyodrębnione jeszcze przez Babilończyków - około V wieku p.n.e. Na początku opisywano osobno rybę północną i południową, ale zaprzestano tego, gdyż wprowadzało to niepotrzebne zamieszanie - istnieje przecież zupełnie odrębny Gwiazdozbiór Ryby Południowej. W odniesieniu do Konstelacji Ryb korzysta się więc z liczby mnogiej - również po łacinie - Pisces.
Znak zodiaku Ryby stosuje się dla osób urodzonych między 19 lutego a 20 marca, mimo że obecnie Słońce przechodzi przez Gwiazdozbiór Ryb od 12 marca do 18 kwietnia. Takie miesięczne przesunięcie wynika z faktu ruchy precesyjnego Ziemi, czyli zmiany osi obrotu naszej planety. Spowodował on również zamianę punktu równonocy wiosennej, który znajdował się kiedyś w Gwiazdozbiorze Barana i był nazywany punktem Barana, a obecnie jest związany z Gwiazdozbiorem Ryb. Ekliptyka Słońca przecina w tym miejscu równik niebieski, co rozpoczyna astronomiczną wiosnę - dnia 21 marca.
Zodiak Ryby i związane z nim mity rzymskie i greckie
Wszystkie gwiazdozbiory zodiakalne zostały opisane już w starożytności, dlatego związane są z nimi mity, w których biorą udział dawni bogowie. Według starożytnych Greków, Ryby przedstawiają Afrodytę i jej syna Erosa, którzy uciekli do wód Eufratu przed najstraszniejszym z tytanów - Tyfonem, podczas walki tytanów z bogami olimpijskimi. Zamienili się w dwie ryby i połączyli sznurem, by się nie zgubić, i to sprytne posunięcie zostało później uwiecznione na niebie. Inna wersja tego samego mitu, mówi o przypłynięciu dwóch ryb, które zabrały Afrodytę i Erosa na swoje grzbiety i w ten sposób uratowały przed Tytanem - zostały za to nagrodzone umieszczeniem na niebie.
Natomiast w mitologii rzymskiej, to Wenus i Kupidyn zamienili się w ryby i połączyli sznurem, by ukryć się przed Tyfonem. Właśnie tak przedstawiana jest od zawsze wizualizacja Gwiazdozbioru Ryb na niebie, jako płynące w prostopadłych kierunkach dwie ryby, ale połączone ze sobą sznurem.
Konstelacja Ryb - jak znaleźć ją na nocnym niebie?
Gwiazdozbiór Ryb zdobi niebo północne i w Polsce możemy obserwować go jesienią. Konstelacja jest otoczona przez inne gwiazdozbiory: Pegaza, Trójkąt, Andromedę, Wodnika, Wieloryba i Barana. Ryby to jedna z ciemniejszych konstelacji, więc zlokalizowanie ich na niebie może nie być łatwe - zwłaszcza dla początkujących astronomów. By to zrobić, najlepiej wypatrzeć najpierw Pegaza, po którego lewej stronie znajdziemy od razu właśnie Ryby. Sam układ gwiazd w konstelacji Ryb nie jest bardzo charakterystyczny, ale około 75 z nich można oglądać nieuzbrojonym okiem, a z tym obszarem nieba są też związane inne ciekawe obiekty astronomiczne.
Najciekawsze obiekty w Gwiazdozbiorze Ryb
Najjaśniejszą gwiazdą w Konstelacji Ryb jest Eta Piscium - to żółty olbrzym, który jest około cztery razy większy od Słońca i świeci od niego ponad 440 razy jaśniej. Druga co do wielkości jest Alfa Piscium - gwiazda podwójna, składająca się z dwóch białych gwiazd. Warto też wspomnieć o Zeta Piscium - to gwiazda wielokrotna, złożona z pięciu powiązanych grawitacyjnie gwiazd. Konstelacja gwiazd Ryby jest zbudowana też z asteryzmu - to grupa gwiazd, które tworzą charakterystyczny wzór, ale nie zalicza się go do do oficjalnych gwiazdozbiorów. Teta, Gamma, Kappa, Lambda i Jota tworzą Diadem, który jest zarazem rybą południową. W środku Diademu znajdziemy gwiazdę TX Piscium, czyli czerwonego olbrzyma.
Gwiazdozbiór Ryb zawiera również inne ciekawe ciała niebieskie, które warte są naszej uwagi. Katalog Messiera opisuje spiralną galaktykę M74, która stanowi jeden z najbardziej reprezentacyjnych przykładów tego typu obiektów i zawiera liczne mgławice gazowe, a także około 100 miliardów gwiazd. Jej ramiona są bardzo jasne i wyraźne, więc stanowi idealny obiekt do obserwacji. Mniejsza i bledsza, ale równie ciekawa, bo w kształcie wrzeciona, jest galaktyka NGC 676. Na wyróżnienia na pewno zasługuje też jeden z pierwszych odkrytych białych karłów - gwiazda Van Maanena, galaktyka karłowata Ryb czy też zderzające się galaktyki ARP 284. We wrześniu każdego roku możemy obserwować rój Piscydów, którego radiant znajduje się właśnie w Gwiazdozbiorze Ryb.
Jak najlepiej obserwować Ryby? Gwiazdozbiór, który nie tak łatwo odnaleźć
Gwiazdozbiór Ryb to jeden z trudniejszych obiektów do obserwacji, który wymaga odpowiednich warunków. Najlepiej udać się w teren, który nie jest zanieczyszczony sztucznym światłem, a jeśli chcemy oglądać obiekty głębokiego nieba, to na pewno niezbędny będzie też teleskop. Aby odnaleźć Gwiazdozbiór Ryb, możemy najpierw zlokalizować Pegaza, a następnie Diadem, który połączony jest układem gwiazd w kształcie litery V z rybą północną. Galaktykę M74 najlepiej obserwować w listopadzie, dwie godziny po zachodzie Słońca - wtedy jest najlepszy moment na to, by ogólnie zacząć oglądać Gwiazdozbiór Ryb.
Zobacz podobne wpisy:
