Gwiazdozbiór Wodnika - jak znaleźć?

2022-10-14

Jednym z najstarszych zaobserwowanych i nazwanych gwiazdozbiorów jest gwiazdozbiór Wodnika, który znano już w starożytnym Babilonie i Egipcie. Jest położony na południe od równika niebieskiego i stanowi bardzo ciekawy obiekt do obserwacji. Około 90 gwiazd Wodnika możemy zobaczyć nieuzbrojonym wzrokiem, a jeszcze więcej pokaże nam teleskop do obserwacji gwiazd. Na obszarze tego gwiazdozbioru znajdują się też inne ciekawe obiekty, które na pewno zainteresują wszystkich pasjonatów astronomii.

Wodnik - znak zodiaku i jego historia

Najstarsze i najbardziej znane gwiazdozbiory wchodzą w skład znaków zodiaku, w których specjalizuje się astrologia. Jest nim również Aquarius - znak zodiaku osób, które urodziły się między 20 stycznia a 18 lutego. Sam Gwiazdozbiór Wodnika został opisany przez Ptolemeusza w II wieku n.e., ale był znany już o wiele wcześniej - wspominali o nim Babilończycy i Egipcjanie. Należy on do tzw. konstelacji wodnych (zgodnie z mitologią babilońską), którymi są też sąsiadujące z Wodnikiem gwiazdozbiory, takie jak Ryby, Delfin czy Wieloryb. To dziesiąty największy gwiazdozbiór, którego powierzchnia zajmuje 980 stopni kwadratowych.

Mity i Wodnik. Gwiazdozbiór i starożytne ludy

Ułożenie gwiazd Wodnika kojarzyło się wielu cywilizacjom starożytnym z wodą, ale zazwyczaj była ona jedynie elementem całej sceny, którą przedstawiało nocne niebo. Starożytny Grecy widzieli w nim młodego mężczyznę, który wylewa wodę z dzbana - prawdopodobnie był to Aristajos lub Ganimedes.

konstelacja wodnika

Z Ganimedesem związana jest opowieść, która opowiada o przyczynie umieszczenia go na nieboskłonie. Był to człowiek - w dodatku najpiękniejszy mężczyzna na ziemi, który bardzo spodobał się Zeusowi. Tak bardzo, że zapragnął mieć go przy sobie, więc zamienił się w orła i porwał Ganimedesa, a następnie umieścił go na niebie, gdzie podawał bogom wodę i ambrozję. Znak Wodnika pojawia się też w innej przypowieści o Zeusie, który chciał zniszczenia ludzkości, więc zesłał na nią potop.

Gwiazdy Wodnika, w mitologi egipskiej, były utożsamiane z bogami Nilu i jego corocznym wylewaniem, które użyźniało glebę i zapewniało przetrwanie cywilizacji. Babilończycy widzieli w Wodniku mężczyznę, który klęczał i wylewał wodę z przewieszonego przez ramię wiadra. Panował on nad resztą wodnych konstelacji. Z kolei dla Arabów, Gwiazdozbiór Wodnika wyglądał jak oślica, która niosła dwa wiadra z wodą.

Jak znaleźć Gwiazdozbiór Wodnika? Gdzie i kiedy go szukać?

Gwiazdozbiór Wodnika to konstelacja jesienna, która na naszym niebie jest najlepiej widoczna w okresie od września do grudnia. Należy szukać go na szerokościach geograficznych pomiędzy 85° S a 65° N, ale nie jest to łatwe zadanie. Wodnik nie należy do najjaśniejszych gwiazdozbiorów, a jego gwiazdy nie układają się w żaden charakterystyczny symbol, który byłby od razu zauważalny. Odnalezienie gwiazdozbioru wymaga więc czasu i cierpliwości. Może nam w tym pomóc też luneta do oglądania gwiazd, dzięki której zlokalizujemy główne gwiazdy tej konstelacji.

Konstelacja Wodnika i jej najciekawsze obiekty

Gwiazdy Wodnika nie święcą zbyt mocno - w porównaniu z innymi gwiazdozbiorami, ale oczywiście jesteśmy w stanie je dostrzec na nocnym niebie. Najlepiej rozpoznawalna jest grupa gwiazd, która tworzy "dzban z wodą", a znajduje się ona w południowo - wschodniej części konstelacji. Oprócz tego, na tym obszarze nieba znajdziemy też kilka innych ciekawych obiektów, które powinny zainteresować zarówno zaawansowanych, jak i początkujących miłośników astronomii.

Gwiazdy Konstelacji Wodnika

Sadalsuud to najjaśniejsza gwiazda Wodnika. Też żółty nadolbrzym typu G jest 50 razy większy od Słońca. Następny w kolejności jest Sadalmelik - również żółty nadolbrzym, który wyróżnia się polem magnetycznym tworzącym gorącą koronę, podobną do słonecznej. Kolejne trzy gwiazdy: Gamma Aqr, Delta Aqr i Epsilon Aqr to gwiazdy niebiesko-białe, a składający się z trzech gwiazd układ Psi Aquarii zawiera planetę pozasłoneczną. Możemy też wyróżnić wizualny układ podwójny Zeta, który składa się z karła i podolbrzyma.

Inne ciekawe obiekty astronomiczne

Mgławica Ślimak to mgławica planetarna, która jest jednym z najbliższych Ziemi obiektów tego typu. Oddalona jest od nas o około 714 lat świetlnych, a dzięki temu, że jest równocześnie też bardzo jasna - stanowi dobry obiekt do obserwacji. Znajduje się jednak dość nisko nad horyzontem - w południowej części gwiazdozbioru Wodnika. Bardzo ciekawa jest też Mgławica Saturna, której kształty przypominają właśnie tę planetę.

helix nebula

Mgławica Ślimak

Inne obiekty należące do głębokiego nieba to Messier 2, Messier 73 oraz Messier 72 - wszystkie zostały opisane w katalogu Messier'a. Messier 2 i Messier 72 to w kolejności: jasna i jedna z najmniej jasnych gromad kulistych. Messier 73 to z kolei składający się z czterech gwiazd asteryzm, którego są powiązane ze sobą jedynie wizualnie, a nie grawitacyjnie.

Wokół gwiazdy Wodnika - Gliese 876 krążą cztery planety pozasłoneczne, a z samą konstelacją związane są też radianty rojów meteorów. Najważniejszy rój to Eta Akwarydy, który powiązany jest z kometą Halleya, a jego maksimum ma miejsce 5 oraz 6 maja. Wyróżniamy też Delta Akwarydy (maksimum 29 lipca oraz 6 sierpnia), a także Północne Jota Akwarydy, które również można podziwiać 6 sierpnia.

Gwiazdozbiór wodnika - jak przygotować się do jego obserwacji?

Przez to, że Gwiazdozbiór Wodnika jest jednym z ciemniejszych obiektów na niebie, warto odpowiednio przygotować się do jego obserwacji. Nieuzbrojonym okiem zobaczymy jedynie błyszczące kropki, a jeśli chcemy lepiej przyjrzeć się budowie poszczególnych układów czy gwiazd, to niezbędny będzie nam do tego teleskop. Ważne będą też warunki obserwacyjne, czyli głównie udanie się ciemnie otoczenie, a także poczekanie aż niebo również się mocno ściemni i nie będzie nam przeszkadzał jasny Księżyc.

teleskop na tle gwiazdozbioru Wodnika

Wprawdzie do obserwacji Messier 2 może wystarczyć nam już lornetka, ale i tak, jeśli chcemy rozróżnić gwiazdy znajdujące się na jej brzegu, to będzie nam potrzebny większy sprzęt. Przez teleskopy lepiej widoczne są pozostałe gromady i najjaśniejsza gwiazda. Przez teleskop będziemy mogli też przyjrzeć się budowie mgławic. Najlepiej wybrać do tego model średniej wielkości, który pozwoli nam zaobserwować większość obiektów w Gwiazdozbiorze Wodnika.


Zobacz podobne wpisy:

Pokaż więcej wpisów z Październik 2022
pixel