Gwiazdozbiór Strzelca - jak znaleźć?
Nocne niebo kryje w sobie miliony gwiazd, ale niektóre z nich wydają się nam bardziej znajome. Widzimy w nich postacie i znane kształty, które ułatwiają nam orientację na nieboskłonie. Niektóre z nich to oficjalne gwiazdozbiory, a zalicza się do nich również Strzelec. Ten gwiazdozbiór jest ciekawy nie tylko dlatego, że został opisany już w starożytności, związanych jest z nim wiele legend i tworzą go jedne z najjaśniejszych gwiazd. W tej części kosmosu znajdują się też inne bardzo interesujące obiekty, którymi bardzo chętnie zajmuje się astronomia, a więc mgławice, gromady gwiazd i najbardziej znana galaktyka - Droga Mleczna. Stanowią one nie lada gratkę dla wszystkich obserwatorów nocnego nieba. Wiemy też, że planety krążą wokół ponad 20-tu gwiazd Strzelca i jest to najlepszy wynik ze wszystkich gwiazdozbiorów.
Legendy związane z Gwiazdozbiorem Strzelca
Kosmos od zawsze fascynował człowieka, a wszystkie najbardziej znane konstelacje gwiezdne zostały wyszczególnione już w starożytnej Grecji. Wiedza ludzi w tamtym czasie była oczywiście o wiele uboższa i wiele naturalnych zjawisk tłumaczyli ingerencją licznych bogów, czy też obecnością mitycznych postaci. Mitologia grecka w ten sposób wyjaśnia również genezę powstania gwiazdozbiorów. Strzelec to, według nich, pół człowiek pół koń - centaur Krotos, który został umieszczony przez bogów na niebie za swe liczne zasługi, spośród których można wymienić np. wynalezienie łuku. Tak też ta konstelacja jest opisywana - z łukiem wycelowanym w znajdującego się obok Skorpiona. Nazwa Sagittarius nawiązuje z kolei do starożytnego Rzymu - Sagitta oznacza strzałę w języku łacińskim.
Inne kultury nie widziały w Strzelcu centaura z łukiem, dla Chińczyków był to tygrys, a dla Hebrajczyków ich odwieczny wróg - Gogo. Strzelec to też zodiak, którego charakterystyką zajmuje się astrologia. Również powiązane jest to z mitami, według których osoby urodzone w znaku Strzelca mają specyficzne dla tego zodiaku charaktery.
Strzelec a gwiazdy, które go tworzą
Gwiazdozbiór Strzelca to niezwykle ciekawy obszar nocnego nieba, który przyciąga wszystkich pasjonatów astronomii. Podziwiają oni nie tylko główne gwiazdy konstelacji, ale też inne, należące do głębokiego nieba obiekty, których obserwacja wymaga już bardziej zaawansowanego sprzętu.
Na początku zajmijmy się jednak ciekawszymi gwiazdami. Alnasl lub Gamma to pomarańczowy olbrzym, który prezentuje grot strzały. Pomarańczowym olbrzymem jest też Delta i Kaus Borealis. Najjaśniejszą gwiazdą całego gwiazdozbioru jest natomiast Epsilon, czyli niebiesko-biały olbrzym klasy B. Druga co do jasności gwiazda to Nunki, a więc karzeł typu B, który jest ponad 3000 razy większy od Słońca. Alfa Sagittarii to z kolei niezbyt jasny niebieski karzeł, a Arkab jest parą gwiazd czwartej wielkości.
Asteryzm w Gwiazdozbiorze Strzelca
Najjaśniejsze gwiazdy konstelacji Strzelca tworzą asteryzm, a więc widoczny wzór, który nie zalicza się do oficjalnych gwiazdozbiorów. Wiele osób nie jest nawet w stanie dostrzec postaci Strzelca, ale widzą dość wyraźnie Imbryk. To jeden z najlepiej rozpoznawalnych asteryzmów, do którego należy osiem gwiazd. Przykrywkę tworzą gwiazdy Delta, Lambda i Fi. Podstawa czajnika to gwiazda Epsilon i Zeta, a rączkę uzupełniają gwiazdy Tau i Sigma (razem z Fi i Zeta). Nie można też zapomnieć o dziobku czajnika, czyli gwieździe Gamma.
Inne ciekawe obiekty, które zawiera Strzelec
Gwiazdozbiór Strzelca to też ciekawe mgławice czy gromady gwiazd. Przebiega przez niego najjaśniejsza cześć Drogi Mlecznej, a także jedna z największych mgławic na niebie - Laguna. Jest bardzo chętnie fotografowana, bo na zdjęciach prezentuje się w czerwonych barwach. Zajmuje obszar trzy razy szerszy niż Księżyc w pełni.
Inne warte uwagi mgławice to Mgławica Trójlistna Koniczyna oraz Mgławica Omega. Ta pierwsza jest dzielona na trzy części przez ciemne pasy składające się z pyłu. Omega przypomina natomiast grecką literę lub łabędzia. Jest podobna do Laguny, bo zachodzą w niej te same i bardzo aktywne procesy gwiazdotwórcze.
Jedną z najciekawszych gromad nie tylko w Gwiazdozbiorze Strzelca, ale i na całym niebie, jest Gromada Kulista M22. To duża i jedna z najjaśniejszych gromad, która zawiera wiele gwiazd. Teleskop umożliwia rozdzielenie gwiazd, które znajdują się na zewnętrznych jej częściach, a samo jądro również nie jest tak bardzo skondensowane. M21 to z kolei gromada w kształcie pająka, która składa się głównie z młodych gwiazd. Jest zbita, jasna i dobrze widoczna. M24 to rozległa chmura gwiazd należących do Drogi Mlecznej, która jest też jednym z lepiej widocznych obiektów Galaktyki.
Każdego czerwca przez gwiazdozbiór przechodzą też Sagittarydy, czyli rój meteorów, który jest najlepiej widoczny na początku miesiąca, a jego maksimum przypada na 19 czerwca.
Gdzie znajduje się Strzelec?
Strzelec znajduje się na półkuli południowej i jest to 15 co do wielkości gwiazdozbiór. Leży dość blisko równika niebieskiego, w całości można go zobaczyć na południe od 45 ° równoleżnika. Oczywiście gwiazdy cały czas zmieniają swoje położenie, więc i konstelacje wędrują po nieboskłonie. Z różnych miejsc na Ziemi, mogą być one lepiej lub gorzej widoczne - zależy to też od pory roku. Są takie miesiące, kiedy dane planety, mgławice, czy właśnie gwiazdozbiory znacznie lepiej się prezentują i to właśnie wtedy najlepiej zaplanować ich obserwację. Nie inaczej jest też w przypadku Strzelca.
Strzelec - kiedy najlepiej szukać go na niebie?
Gwiazdozbiór Strzelca nie jest łatwym obiektem do obserwacji z terenu Polski. Najlepszym miejscem do tego jest półkula południowa, bo to tam widać go w całej okazałości. W Polsce jest widoczny tylko częściowo, nisko nad horyzontem i to też nie przez cały rok. Jedynie lipiec i sierpień są dobrymi miesiącami na to, by choć trochę przyjrzeć się Gwiazdozbiorowi Strzelca. Odnalezienie go na niebie nie jest zbyt trudne, a pomaga w tym Imbryk. To prosty wzór, więc łatwo go wypatrzeć i w centaurze tworzy on tułów konia. Zaraz obok znajduje się też Skorpion.
Jak oglądać konstelacje, w tym Gwiazdozbiór Strzelca?
Do oglądania gwiazdozbiorów nie są potrzebne żadne sprzęty, jeśli wystarczy nam jedynie bardzo powierzchowne spojrzenie na ich ogólny kształt. Jeśli jednak chcemy bliżej im się przyjrzeć, to pomoże w tym lornetka i teleskop. Sagittarius zawiera wprawdzie obiekty widoczne nieuzbrojonym okiem, takie jak mgławica Laguna czy Gromada Kulista M22, ale i tak odpowiedni sprzęt pozwoli na ciekawsze obserwacje. Część gwiazd należących do gromady Omega można zobaczyć już za pomocą lornetki, a mały teleskop wystarczy, by przyjrzeć się bliżej Gromadzie M55. Oczywiście, im większy teleskop, tym bardziej okazałe widoki. Jednak początkujący miłośnicy astronomii na pewno będą zadowoleni z samego faktu odnalezienia Strzelca na niebie.
Zobacz podobne wpisy:
