Kiedy jest pierwszy dzień lata?
Pierwszy dzień lata jest wypatrywany przez większość z nas z utęsknieniem, bo zaczyna on okres długich, słonecznych dni, wakacyjnych wyjazdów i większej beztroski. Tym bardziej cieszy fakt, że pierwszy dzień lata możemy obchodzić kilka razy, bo innego dnia może zaczynać się kalendarzowe lato, innego astronomiczne lato (bywa, że błędnie określa się je jako astrologiczne lato), a jeszcze innego lato meteorologiczne. Dzisiaj sprawdzimy, czym te poszczególne rodzaje lata się między sobą różnią i kiedy się w roku 2023 zaczynają. Pierwszy dzień lata to też czas, z którym związane są różne tradycje i z nimi też się dzisiaj zapoznamy.
Kiedy zaczyna się astronomiczne lato?
Początek lata astronomicznego rozpoczyna przesilenie letnie. Jest to jednocześnie najdłuższy dzień w roku, a w tym roku wypada on 21 czerwca. Słońce jest wtedy położone najwyżej na niebie, a więc w zenicie – nad Zwrotnikiem Raka - to właśnie położenie Słońca wyznacza nam przesilenie letnie i pierwszy dzień lata. Może się więc zdarzyć, że astronomiczne lato zacznie się dzień wcześniej lub dzień później – 20 lub 22 czerwca.
Najdłuższy dzień w roku trwa prawie 17 godzin, a najkrótsza w roku noc – ponad 6 godzin. Zaraz po tej dacie, to dzień zaczyna się skracać, a noc wydłużać, ale jeszcze przez pare tygodni możemy cieszyć się późnymi zachodami Słońca, które sprzyjają większej aktywności. Latem możemy np. obserwować wiele ciekawych zjawisk astronomicznych, a ciepłe i pogodne noce do tego zachęcają, dlatego warto zabrać ze sobą w teren teleskop i podziwiać odległe gwiazdy i planety.
Kiedy zaczyna się kalendarzowe lato, a kiedy lato meteorologiczne?
Nie musimy zbyt długo zastanawiać się nad tym, kiedy zaczyna się kalendarzowe lato, bo każdego roku wypada ono tak samo – 22 czerwca. Data ta nie jest uzależniona od położenia Słońca, ale została specjalnie usystematyzowana, by łatwiej było nam określić pierwszy dzień lata.
1. czerwca to natomiast początek lata meteorologicznego, które trwa do ostatniego dnia sierpnia. Okres ten został ustalony przez klimatologów – dla celów statystycznych. Dzięki temu mogą łatwiej zobaczyć trendy pogodowe i ewentualne zmiany klimatyczne. Możemy wyróżnić też pierwszy dzień lata termicznego, a więc czas, w którym zaczynają typowo letnie temperatury, a także początek lata fenologicznego. To moment związany z cyklem rozwojowym przyrody – kwitną wtedy charakterystyczne dla okresu letniego rośliny i pojawiają się typowe dla tej pory roku owoce. Warto wtedy przyjrzeć się naturze, która znajduje się w największym rozkwicie – wykorzystać mikroskop do poznania budowy roślin, albo za pomocą lornetki podziwiać zwierzęta w ich naturalnym środowisku.
Z czym związane jest przesilenie letnie?
Lato w Polsce, jak i w innych rejonach półkuli północnej, rozpoczyna przesilenie letnie, ale czym ono właściwie jest? To moment, podczas którego oś obrotu Ziemi jest najbardziej wychylona w kierunku Słońca, a biegun północny znajduje się bliżej naszej gwiazdy, niż biegun południowy. Przesilenie letnie oznacza również, że w strefie podbiegunowej półkuli północnej panuje dzień polarny, a więc Słońce nie chowa się poniżej linii widnokręgu.
Pierwszy dzień lata i związane z nim tradycje
Przesilenie letnie oznacza nie tylko najdłuższy dzień w roku i pierwszy dzień lata, ale też świętowanie. Moment ten był szczególnie ważny dla starożytnych ludów, bo wiązał się z rozkwitem życia – dojrzewały owoce i warzywa, a więc był to okres, kiedy nie brakowało żywności. Podczas najkrótszej nocy w roku Słowianie świętowali Noc Kupały. To święto miłości, płodności i urodzaju, dlatego rozpalano ognisko, tańczono, ucztowano i palono zioła. Miało to zapewnić nie tylko obfite plony, ale i zagwarantować odnalezienie miłości.
Młode dziewczęta sobie wróżyły i puszczały wianki na rzece – ich wyłowienie zapowiadało szybkie zamążpójście. Wierzono też, że Noc Kupały to jedyny taki moment w roku, kiedy kwitną paprocie, więc udawano się do lasu na poszukiwanie kwiatów paproci. Miało to zapewnić dobrobyt i szczęście. Obecnie wiemy, że paprocie nie kwitną, ale ta tradycja ma w sobie wciąż wiele uroku i romantyzmu. Tradycje obchodzone w Noc Kupały zostały następnie przejęte przez religię chrześcijańską i zaczęto obchodzić Noc Świętojańską. Coraz częściej wraca się jednak do pierwotnego nazewnictwa i wyjaśnień obrzędów.
Kiedy kończy się lato i zaczyna jesień?
Ostatni dzień lata wyznacza równonoc jesienna, która wypada 23 września. Nie jest to oczywiście tak radosny moment jak pierwszy dzień lata, ale wcale nie jest to też równoznaczne z nastaniem typowo jesiennej aury. Pogoda potrafi nas zaskoczyć, choć dni stają się coraz krótsze i jest to ostatni czas na to, by spędzać aktywnie czas na świeżym powietrzu.
Zobacz podobne wpisy:
