Gwiazdozbiór Bliźniąt - jak znaleźć?
Zima to najlepszy czas na to, by obserwować Bliźnięta - gwiazdozbiór należący do konstelacji zodiakalnych. Jego układ gwiazd jest dość charakterystyczny, więc wyszukanie Bliźniąt na nocnym niebie nie powinno sprawiać dużych problemów. Aby Wam to ułatwić, omówimy dzisiaj dokładnie, gdzie i jak tej konstelacji szukać, a także przedstawimy najciekawsze informacje na temat gwiazdozbioru Bliźniąt. Są z nimi związane starożytne mity i legendy, które warto poznać, jeszcze zanim przystąpimy do jego obserwacji.
Gemini - gwiazdozbiór i Gemini - zodiak
Konstelacja Bliźniąt to 30. co do wielkości gwiazdozbiór, w którym około 70 gwiazd można oglądać nieuzbrojonym okiem. Jego łacińska nazwa to Gemini - znak zodiaku, który już w II w. n.e. opisał Ptolemeusz - grecki astrolog. Z tego też okresu, a nawet wcześniejszych lat, pochodzą liczne mity na temat Bliźniąt, wymyślone przez starożytne cywilizacje.
Najbardziej znane mity na temat tej konstelacji pochodzą właśnie z Grecji, gdzie była ona przedstawiana jako trzymające się za ręce bliźnięta. Gwiazdy, które są najjaśniejsze, to "głowy" Kastora i Polluksa. Byli oni synami Ledy, ale mieli różnych ojców: Zeusa i Tyndareosa. Bracia zakochali się w Phoebe i Hilarii, o które walczyli z inną parą bliźniąt - Midasem i Lynceusem. Kastor zginął w tej walce, nad czym nieśmiertelny Polluks bardzo rozpaczał i chciał udać się za nim do Hadesu. Zeus się nad nim zlitował i pozwolił braciom mieszkać raz w Hadesie, raz na Olimpie, a ostatecznie umieścił ich razem na Niebie.
Gdzie na niebie znajduje się konstelacja gwiazd - Bliźnięta?
Konstelacja Gemini zajmuje powierzchnię 514 metrów kwadratowych, na północ od równika niebieskiego. Gwiazdozbiory, które znajdują się obok Bliźniąt to Byk, Rak, Woźnica, Ryś, Orion, Mały Pies i Jednorożec - gwiazdozbiór Bliźniąt leży dokładnie między Bykiem i Rakiem. Jego najjaśniejsze gwiazdy tworzą nieregularny prostokąt - to dość charakterystyczny układ gwiazd. Bliźnięta są więc stosunkowo łatwe do odnalezienia i nawet początkujący astronomowie nie powinni mieć z tym problemu.
Kiedy i jak obserwować gwiazdozbiór Bliźnięta?
Zima to idealny moment, by na półkuli północnej obserwować gwiazdozbiór Bliźniąt. Gwiazdy tej konstelacji są najlepiej widoczne w grudniu, w styczniu i w lutym. Można je zobaczyć nawet nieuzbrojonym okiem, ale większe możliwości da nam już lornetka. Jeśli wybierzemy do obserwacji teleskop, to możliwe będzie też podziwianie obiektów z tzw. głębokiego nieba. Konieczna jest do tego oczywiście dobra pogoda i brak chmur. Warto też wybrać taką porę i miejsce obserwacji, by ograniczyć występowanie zarówno naturalnego (Księżyc), jak i sztucznego światła. Do odnalezienia gwiazdozbioru można wykorzystać gwiazdę Syriusza z Wielkiego Psa oraz Procjona z Małego Psa. Łączy je łuk, który wskazuje na Kastora i Polluksa. Pomocne będą też gwiazdy Oriona - Mintak i Betelgeza wskazują Kastora, a Rigel i Alnitak pokazują na Polluksa.
Jaka jest najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Bliźniąt?
Dwie najjaśniejsze gwiazdy Bliźniąt to wspomniane już Kastor i Polluks. Wyznaczają one "głowy" bliźniaków i świecą niemal tak samo jasno. Polluks jest jedynie odrobinę jaśniejszy i jednocześnie jest 17. najjaśniejszą gwiazdą na niebie, która świeci 32 razy mocniej od Słońca - jest od niego 2 razy większa. Kastor jest gwiazdą wielokrotną - składa się z 6 gwiazd, tworzących pary binarne. Polluks to natomiast pomarańczowy olbrzym typu K, który od Słońca oddalony jest o zaledwie 34 lata świetlne i dzięki temu - jest to najbliższy mu olbrzym. Krąży wokół niego planeta typu jowiszowego - Polluks b.
"Ciało" Polluksa wyznacza linia utworzona przez gwiazdy Kappa, Gamma, Zeta i Delta, a Kastora gwiazdy Tau, Mi, Epsilon i Eta. Eta to czerwony olbrzym, który jest 130 razy większy od Słońca i ponad 2000 razy jaśniejszy. Tworzy go gwiazda podwójna pół-rozdzielona i zmienna pół-regularna.
Inne ciekawe obiekty, które kryje gwiazdozbiór Bliźniąt
Na rozległym obszarze nieba, zajętym przez gwiazdozbiór Bliźniąt, można zaobserwować też wiele innych ciekawych obiektów astronomicznych. Eskimos (NGC 2392) to mgławica planetarna, która ma bardzo wyraźną gwiazdę centralną i jaśniejszy dysk wewnętrzny. Otaczająca ją gazowa otoczka wygląda jak kaptur kurtki Eskimosów - stąd też się wzięła nazwa mgławicy.
Warte obejrzenia są też dwie otwarte gromady gwiazd. Gromadę Messier 35 można zobaczyć można zobaczyć już za pomocą małego teleskopu. Jej średnica jest większa od średnicy Księżyca i składa się ona z kilkuset gwiazd. W pobliżu Messier 35 znajduje się gromada NGC 2158, która jest od niej 10 razy starsza i zawiera o wiele więcej gwiazd. Większość z nich to żółte gwiazdy i taki jest też widoczny kolor tego obiektu.
Gwiazdozbiór Bliźniąt to również miejsce, w którym znajduje się radiant jednego z roju meteorów. To Geminidy - rój o wysokiej aktywności, który powstał w wyniku rozpadu planetoidy Phaethon. Można go obserwować od 4 do 17 grudnia, a jego maksimum wypada 13-14 grudnia. Geminidy powodują około 120 zjawisk na godzinę, a ich widok jest wyjątkowy - za sprawą sublimacji materii planetoidy, która tworzy warkocz - jak u komety.
Zobacz podobne wpisy:
