Jak wybrać lornetkę? Jaką kupić, aby tego nie żałować? Poradnik

Poradniki dla początkujących

Lornetki to bardzo popularny sprzęt optyczny, który posiada wiele profesjonalnych oraz amatorskich zastosowań. Głównym zadaniem każdej lornetki jest powiększenie i przybliżenie nam danego obiektu, któremu chcemy się lepiej przyjrzeć. Dostępne są różne rodzaje lornetek o różnych parametrach, a wybór odpowiedniej jest uzależniony głównie od obiektu, który chcemy obserwować oraz warunków, w jakich zamierzamy to robić. Inny sprzęt sprawdzi się w obserwacji nocnego nieba, a jeszcze inny za dnia, gdy chcemy oglądać zwierzęta lub owady. Jeśli zastanawiacie się, jaka lornetka do obserwacji sprawdzi się w Waszym przypadku, to najpierw musicie wskazać jej główne zastosowanie.

Rodzaje i zastosowanie lornetek

Lornetki są wykorzystywane głównie do obserwacji naziemnych, a ich zastosowanie jest naprawdę bardzo różnorodne. Do obserwacji ptaków i innych zwierząt przez myśliwych, ornitologów oraz pozostałych badaczy przyrody, czy też jej prywatnych miłośników. Specjalne, wojskowe lornetki są używane przez wojsko do podglądania ruchów wroga, a lornetki astronomiczne do obserwacji gwiazd. Z lornetek korzysta się na nawet na imprezach masowych czy w teatrze. Budowa i parametry lornetek są uzależnione od tego, jakie jest ich przeznaczenie. Sprawdźmy więc do czego najlepiej wykorzystywać poszczególne rodzaje lornetek.

• Lornetka astronomiczna

Możliwość prowadzenia obserwacji astronomicznych to nie tylko domena teleskopów. W obserwacji nieba sprawdzają się też lornetki astronomiczne. Mogą stanowić sprzęt uzupełniający dla zaawansowanych badaczy albo być pierwszym urządzeniem do podstawowych obserwacji dla początkujących astronomów. Lornetka astronomiczna jest wykorzystywana głównie w nocy, dlatego ważne są w niej takie parametry jak jasność obrazu, sprawność zmierzchowa, czy źrenica wyjściowa.

A jaką lornetkę wybrać do obserwacji astronomicznych? O średnicy obiektywu wynoszącej minimum 50 mm. Jeszcze lepsze widoki zapewnicie sobie, jeśli wybierzecie średnicę obiektywu z zakresu 70-100 mm. Taka lornetka astronomiczna będzie też większa i cięższa, ale możecie umieścić ją na statywie, dzięki czemu poprawi się też stabilizacja obrazu. W nocy źrenica ludzkiego oka się powiększa, dlatego dobrze jest wybrać źrenicę wyjściową wynosząca 5-6 mm. Z taką lornetką możecie obserwować powierzchnię Księżyca czy przelot komety, a w odpowiednich warunkach zobaczycie nawet jaśniejsze mgławice lub gromady gwiazd.

Lornetka to jeden z podstawowych elementów wyposażenia myśliwego.

• Lornetka dachowa

Każda lornetka korzysta z pryzmatu, dzięki któremu otrzymujemy nieodwrócony obraz. Rodzaj pryzmatu wpływa przede wszystkim na gabaryty i cenę lornetki. Lornetka z pryzmatem dachowym posiada ustawione w jednej linii obiektywy i okulary, dzięki czemu może mieć mniejsze wymiary, niż lornetka porro o tych samych parametrach. Nie ma też ryzyka, że do lornetki dostanie się woda i zanieczyszczenia, albo wewnątrz zacznie skraplać się woda. Lornetka z pryzmatem dachowym posiada tylko jeden zewnętrzny element ruchomy, którym jest pokrętło regulacji ostrości, a więc ciała obce nie mają, którędy się dostać do jej środka. Cecha ta sprawia, że lornetki z dachowym pryzmatem są głównie wykorzystywane przez specjalistów, jak wojskowi czy ornitolodzy, których sprzęt musi być zawsze niezawodny.

Takie lornetki są jednak nawet dwukrotnie droższe, niż lornetki porro o tych samych parametrach. Ich producenci muszą stosować drogie powłoki dielektryczne, by zminimalizować straty światła. Równie kosztowne są powłoki z korekcją fazową, które zawiera np. lornetka Bushnell. Dzięki tej powłoce można uniknąć przesunięcia fazowego i poprawić kontrast oraz rozdzielczość obrazu. Rozwiązania stosowane w lornetkach dachowych są drogie i stąd biorą się ceny lornetek, a mimo to są one powszechnie wykorzystywane. Wpływa na to zapewne fakt, iż są to odporne na zabrudzenia modele kompaktowe.

• Lornetki porro

Lornetki z pryzmatem porro to również dobrej jakości urządzenia, które oferują nawet większą jasność i kontrast obrazu, niż lornetki dachowe w tej samej cenie. Praktycznie nie występują w nich straty światła lub przesunięcia fazowe. Posiadają jednak ruchomy mostek okularowy, a więc są mniej szczelne i mają większe rozmiary. Przede wszystkim są szersze i większy jest w nich odstęp między tubusami, co sprawia, że niezbyt wygodnie trzymać je jedną ręką.

• Lornetki myśliwskie

Wybór lornetki do obserwacji zwierzyny jest uzależniony od pory dnia. Jeśli myśliwy chodzi na polowania zarówno w dzień, jak i w nocy, to będzie zapewne potrzebował dwóch modeli lornetek, o dwóch różnych źrenicach wyjściowych oraz dwóch wartościach przybliżenia. W ciągu dnia można korzystać z lornetki o mniejszych wymiarach. Wystarczająca będzie średnica obiektywów z zakresu 35-42 mm. Optymalne powiększenie lornetki wynosi wtedy od 8 do 10 razy. Oczywiście w nocy warunki obserwacyjne są utrudnione i potrzebny jest większy obiektyw. Optymalnym rozwiązaniem jest wtedy lornetka myśliwska ze średnicą obiektywu wynoszącą od 50 do 63 mm. Taka średnica zapewnia już całkiem niezłą jakość obrazu, a rozmiary lornetki wciąż pozwalają na jej wygodne przenoszenie. Podczas nocnych polowań bardzo dobrze sprawdza się też lornetka noktowizyjna, która zwiększa szanse na odnalezienie zwierzyny i zarazem zmniejsza ryzyko popełnienia pomyłki.

Jaka lornetka do obserwacji przyrody?

Lornetka do obserwacji przyrody może posiadać podobne parametry do tych, które powinna mieć lornetka myśliwska. Ponownie ważne jest rozróżnienie na lornetkę używaną w dzień i w nocy. Jeśli obserwujemy zwierzęta, które kryją się w ciemnym lesie, to ważny jest wysoki kontrast obrazu. Dostrzeżenie szczegółów wyglądu zwierząt np. kolorów upierzenia, zależy też od jasności obrazu. Średnica obiektywu lornetki wynosząca minimum 35 mm jest w stanie wychwycić tyle światła, by obraz był bogaty w szczegóły i kolory. Do obserwacji ptaków i przyrody nie jest wcale też potrzebne większe powiększenie. Dobrym minimum jest 8-krotne powiększenie obrazu.

Lornetka PROOPTIC 10x50 to ciekawy wybór dla początkujących obserwatorów

Jakie jest jeszcze zastosowanie i rodzaje lornetek?

Lornetka jest też często wykorzystywana w celach rekreacyjnych, gdy nie prowadzi się za jej pomocą żadnych badań i ważnych obserwacji. Zazwyczaj najważniejsze jest wtedy przybliżenie lornetki, a uzyskanie ostrego obrazu spada na dalszy plan. Z lornetek można korzystać na wyścigach konnych albo w teatrze lub na koncercie, gdy siedzimy za daleko i chcemy wiedzieć, co dzieje się na scenie. Z kolei lornetka turystyczna pozwoli przyjrzeć się lepiej panoramie miasta. W przypadku lornetek wykorzystywanych właśnie w takich celach, bardzo istotne są ich gabaryty. Powinny być na tyle małe, by zmieściły się w plecaku lub torebce. Najlepiej wybierać modele kompaktowe, które nie ważą więcej niż 500 gram. Wystarczające będzie też 3-8-krotne powiększenie obrazu oraz obiektyw o średnicy wynoszącej 28-36 mm.

Najważniejszy parametry lornetek

Omówione powyżej rodzaje i zastosowanie lornetek nie odpowiadają jeszcze w pełni na pytanie: jaka lornetka będzie dla Was najlepsza? Wprawdzie podaliśmy optymalne parametry dla każdego rodzaju obserwacji, ale w grę wchodzą jeszcze czynniki indywidualne. Musicie lepiej zapoznać się z poszczególnymi parametrami, by rzeczywiście móc wybrać dla siebie najlepszy sprzęt. Zakup lornetki nie jest łatwym zadaniem, ale jeśli poznacie najważniejsze pojęcia, to na pewno będziecie mogli podjąć bardziej świadomą decyzję.

• Powiększenie lornetki

Powiększenie lornetki to jeden z najważniejszych parametrów lornetki, który mówi nam ile razy przybliżony zostanie dany obiekt lub obszar. Lornetki są zazwyczaj są określane dwoma wartościami podawanymi jednocześnie, czyli powiększeniem i średnicą obiektywu np. 8 x 35. Pierwsza liczba określa nam o wartości powiększenia, a druga średnicę obiektywu. W podanym przykładzie obiekt będzie 8 razy większy, niż gdybyśmy patrzyli na niego gołym okiem.

Mogłoby się wydawać, że powiększenie powinno być jak największe, ale wcale tak nie jest. Powiększenie potęguje drżenie naszych rąk, które przecież zawsze występuje. Obraz przestaje być stabilny i wpływa to na jakość obserwacji. W praktyce rzadko kiedy stosuje się lornetki o powiększeniu większym niż 12 x. W przypadku większego powiększenia potrzebna jest dodatkowa stabilizacja obrazu, a więc umieszczenie lornetki na statywie. Korzystanie ze statywów to jednak domena teleskopów, a lornetki chcemy zazwyczaj wygodnie trzymać w dłoniach.

Z mniejszym powiększeniem związany jest też bardziej ostry obraz, a także większe pole widzenia, a więc dwie bardzo ważne cechy lornetek. Wartość powiększenia wpływa też na średnicę w obiektywie. Im jest ono większe, tym musi być też większa średnica obiektywu. W przeciwnym razie obraz będzie zbyt ciemny i niewiele na nim zobaczycie.

• Lornetki o zmiennym powiększeniu

Na rynku dostępne są też lornetki ze zmiennym powiększeniem, np. 8-15 x 45. Takie wartości pokazują, że można powiększyć obraz od 8 do 15 razy i zazwyczaj robi się to za pomocą wygodnego pokrętła. Jednak wraz ze zmianą powiększenia, obserwujemy w pewnym momencie spadek jasności i ostrości obrazu. Lornetki ze zmiennym powiększeniem posiadają też bardziej skomplikowaną budowę, co zwiększa ich ryzyko awarii. Zwłaszcza tańsze lornetki tego typu łatwiej się psują i mogą nawet uszkodzić wzrok. Jeśli więc chcecie zdecydować się na takie rozwiązanie, to polecamy wybrać droższy, ale bardziej sprawdzony sprzęt, którym będzie np. lornetka Bushnell.

• Średnica obiektywu lornetki

Jest to drugi parametr, który podaje się zawsze wraz z powiększeniem lornetki. W przypadku modelu lornetki 8 x 35, średnica będzie wynosić 35 mm. Większa średnica oznacza, że do obiektywu może dostać się więcej światła, a więc lepsza będzie jakość obrazu, jego ostrość i jasność.

Jeśli już mówimy o wyborze optymalnej średnicy obiektywu, to nie możemy nie wspomnieć o średnicy źrenicy ludzkiego oka, ponieważ od niej również zależy wybór obiektywu o odpowiedniej wielkości. Jak zapewne doskonale wiecie, nasze źrenice posiadają zdolność rozszerzania się i zmniejszania, która jest związana z ilością światła. Jeśli jest go bardzo dużo, to średnica źrenicy będzie wynosić około 2,5 mm, z koeli w ciemnościach źrenica zazwyczaj rozszerza się do 7 mm. Warto pamiętać też, że jest to cecha indywidualna, a zdolność średnicy do powiększania się maleje wraz z wiekiem.

Źrenica wyjściowa w lornetce powinna mieścić się w zakresie średnicy w źrenicy oka, a więc nie być większa lub mniejsza. Jej wybór jest też uzależniony od warunków, w jakich będziemy wykorzystywać lornetkę. Lornetki stosowane w dziennych obserwacjach powinny posiadać mniejszą źrenicę wyjściową, niż lornetki, które zamierzacie wykorzystywać w nocy.

Aby obliczyć źrenicę wyjściową należy podzielić średnicę w obiektywie przez wartość powiększenia. Dla dziennych obserwacji wystarczająca będzie średnica wynosząca 2,5 mm, którą posiada lornetka o parametrach 10 x 25. W nocy lepiej sprawdzi się lornetka o większej źrenicy wyjściowej, dlatego przy tym samy powiększeniu musimy już wybrać większą lornetkę, np. z obiektywami o średnicy 50 mm.

Wybierając średnicę obiektywu musicie też pamiętać, że wraz z nią rośnie również cena i gabaryty lornetki. Większa średnica obiektywu jest też wymagana w przypadku większego powiększenia, by jasność obrazu nie uległa pogorszeniu.

• Pole widzenia

Pole widzenia i kąt widzenia to pojęcia tożsame, które określają jak duży obszar widzimy przez lornetkę. Podaje się je jednak przy użyciu dwóch różnych parametrów. Liniowe pole widzenia mówi nam o tym, ile metrów danego obszaru zobaczymy, jeśli znajduje się on 1000 metrów od nas. Z kolei kątowe pole widzenia jest podawane w stopniach.

Jeszcze inną wartością jest pozorny kąt widzenia i oblicza się ją mnożąc kąt widzenia przez powiększenie w lornetce. Im większy jest pozorny kąt widzenia, tym większy obszar można zobaczyć nawet w dużym powiększeniu. Jeśli wartość ta wynosi 60 stopni lub więcej, to mamy do czynienia już z lornetką szerokokątną. Ogólna zasada jest jednak taka, że im mniejsze powiększenie posiada dana lornetka, tym większe jest jej pole widzenia.

Inne, ważne elementy i cechy lornetek

Lornetka umożliwia obserwację obiektów znajdujących się daleko od nas, ale każdy sprzęt optyczny może posiadać wady, które wynikają z praw fizyki i np. tego jak załamywana jest w soczewce wiązka światła. Stosuje się więc specjalne elementy lub dodatki, które mają za zadanie te błędy wyeliminować.

Soczewki asferyczne korygują zniekształcenia i spadek ostrości obrazu, które występują na obrzeżach pola widzenia. Powłoki antyrefleksyjne są z kolei stosowane do poprawy transmisji światła i lepszego odwzorowania kolorów.

Warto też zwrócić uwagę, czy dana lornetka jest wodoodporna. Prowadzenie obserwacji w terenie zawsze wiąże się z ryzykiem deszczu, który może dostać się do wnętrza obudowy i spowodować uszkodzenia. Jeśli już kupujemy lornetkę, to warto dopłacić i mieć pewność, że sprawdzi się ona w każdych warunkach. Niektóre lornetki są nawet wodoszczelne przy pełnym zanurzeniu na głębokość 1 metra.

Jaką lornetkę kupić, by była jak najbardziej uniwersalna?

Lornetka uniwersalna to na pewno taka, która sprawdzi się zarówno w dzień i w nocy, będzie lekka i niewielka, a także pozwoli na obserwację wielu różnych obiektów, w każdych warunkach. Oczywiście takie urządzenie nie istnieje, ale możecie wybrać lornetkę, która będzie zbliżona do ideału.

Wybierając lornetkę zastanów się nad rodzajem planowanych obserwacji

Jak już wiecie, bardzo ważna jest źrenica wyjściowa i optymalnym rozwiązaniem jest wybór sprzętu o średnicy źrenicy wynoszącej około 5 mm. Pozwoli Wam on prowadzić obserwacje w słoneczny dzień, w ciemnym lesie, a nawet w nocy. Taką średnicę będą już posiadały lornetki obiektywem o średnicy wynoszącej 42 mm i powiększeniem 8x. Są one nadal lekkie i niewielkie, więc pozwalają dłużej utrzymać stabilny obraz. Zapewniają też dość duże pole widzenia i dobrą głębię ostrości. Jest to sprzęt wybierany nawet przez profesjonalistów, dlatego powinien też dobrze sprawdzić się w rekreacyjnych obserwacjach.

Jaka lornetka dla osób z wadami wzroku?

Lornetka to taki sprzęt optyczny, który nie zawsze dobrze współpracuje z innym sprzętem optycznym, jakim są okulary korekcyjne. Wady wzroku są coraz bardziej powszechne i zapewne wielu z Was również zmaga się z tym problem, dlatego postanowiliśmy doradzić Wam wybór dobrego rozwiązania. Możecie korzystać z lornetki bez zdejmowania okularów, ale musi być ona wyposażona w składane muszle oczne, a okulary lornetki powinny zapewniać duży odstęp źrenicy wyjściowej (minimum 17 mm).

Lornetka - jak wybrać i ile kosztuje dobra lornetka?

Wiecie już jak wybrać lornetkę o odpowiednich parametrach, ale ile powinna ona kosztować? Zakres cen lornetek jest naprawdę szeroki. Możecie kupić lornetkę już za 200 złotych, albo wydać na nią nawet kilkanaście tysięcy. Cena rośnie wraz z lepszymi parametrami i zastosowanymi nowoczesnymi rozwiązaniami. Lornetka o większej średnicy i lepszym polu widzenia będzie droższa, ale pozwoli prowadzić bardziej zaawansowane obserwacje. Tak samo w lornetkach dachowych możliwe jest lepsze uszczelnienie, więc do środka nie dostanie się woda lub drobnoustroje, które potrafią zniszczyć powłoki, ale trzeba za nie więcej zapłacić. Jeśli zależy Wam na tym, by lornetka stanowiła zakup na lata, to warto zainwestować w sprzęt przynajmniej 300-1000 złotych, gdzie kwota powyżej 600 złotych pozwoli już naprawdę kupić prawie idealną lornetkę. Za mniejszą cenę nie jest możliwe zastosowanie dobrej jakości materiałów i nowoczesnych mechanizmów.

Gdy już zdecydujecie się na lepszej jakości i droższą lornetkę, to na pewno będziecie chcieli o nią dobrze zadbać. Do czyszczenia optyki najlepiej wybrać specjalny, dedykowany temu zestaw. Nie polecamy stosowania nawilżanych chusteczek, papieru toaletowego lub ręczników papierowych, bo łatwo nimi porysować szkła i pozostawić smugi. Zestaw do czyszczenia optyki zawiera specjalną gruszkę i płyny, których stosowanie jest bezpieczne dla delikatnych szkieł. Lornetkę należy też odpowiednio przechowywać, a jeśli chcecie ją postawić to róbcie to jedynie na oprawie obiektywów.

Zobacz naszą ofertę lornetek i już teraz rozpocznij niezwykłą przygodę!

Spodobał Ci się nasz wpis? Szukasz dodatkowych informacji o teleskopach i mikroskopach! Zobacz pozostałe wpisy!